Fıtık, bir organ veya dokunun normalde bulunması gereken vücut boşluğundan dışarı doğru çıkması durumudur. Bu çıkıntı, genellikle vücudun zayıf bir bölgesindeki kas veya doku duvarındaki bir açıklıktan geçer. Fıtıklar, vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkabilir, ancak en yaygın olarak karın bölgesinde görülürler.
🦴 Kasık Fıtığı (İnguinal Herni):
Kasık fıtığı (inguinal herni), karın duvarındaki kasık bölgesinde zayıflamış bir noktadan bağırsakların veya karın içi dokuların dışarı çıkmasıdır. Bu fıtık türü genellikle kasık bölgesinde bir şişlik veya yumru olarak kendini gösterir ve özellikle ağır kaldırma, öksürük veya zorlanma durumlarında ağrıya neden olabilir.
🦴 Göbek Fıtığı (Umbilikal Herni):
Göbek deliği etrafında oluşan fıtık türüdür. Yenidoğan bebeklerde yaygındır ve genellikle kendiliğinden iyileşir. Ancak, yetişkinlerde de görülebilir ve tedavi gerektirebilir. Yetişkinlerde genellikle ağır kaldırma, aşırı kilo veya gebelik nedeniyle oluşur.
🦴 Kesi Fıtığı (İnsizyonel Herni):
Önceden ameliyat edilmiş bir bölgeden, cerrahi kesi yerinden dışarı çıkan fıtık türüdür. Ameliyat sonrası dönemde karın kaslarının zayıflaması sonucu oluşur. Bu tür fıtıklar, cerrahi müdahale sonrası karın duvarının tam olarak iyileşmemesi veya zorlanması sonucu meydana gelir.
🦴 Diyafram Fıtığı (Hiatal Herni):
Midenin bir kısmının diyaframdaki açıklıktan göğüs boşluğuna doğru kaymasıdır. Bu durum, mide asidinin yemek borusuna kaçmasına neden olabilir ve reflü semptomlarına yol açar. Diyafram fıtıkları genellikle yaşla birlikte artan bir durumdur ve kronik öksürük, obezite veya aşırı fiziksel zorlanma nedeniyle de oluşabilir.
🦴 Femoral Fıtık:
Özellikle kadınlarda daha yaygın olan bu tür, uyluk bölgesinde meydana gelir. Kasık fıtığına benzer, ancak daha altta yer alır. Femoral fıtıklar, genellikle hamilelik veya aşırı kilo nedeniyle kasık bölgesindeki baskının artması sonucu oluşur.
Fıtık oluşumunun temel nedeni, karın duvarındaki veya başka bir vücut bölgesindeki kas veya dokuların zayıflamasıdır. Bu zayıflık, belirli faktörlerin etkisiyle organ veya dokuların normal yerlerinden dışarı çıkmasına izin verir.
1- Doğuştan Gelen Zayıflıklar:
Bazı insanlar doğuştan gelen kas veya doku zayıflıklarıyla doğarlar. Bu zayıflıklar, zamanla fıtık oluşumuna zemin hazırlayabilir.
2- Yaşlanma:
Yaşlanma süreci, kas ve bağ dokularının elastikiyetini ve gücünü kaybetmesine neden olabilir. Bu durum, karın duvarında veya diğer bölgelerde zayıflıkların oluşmasına yol açar.
3- Ağır Kaldırma:
Aşırı veya yanlış şekilde ağırlık kaldırma, karın içi basıncın artmasına neden olur ve bu da fıtık riskini artırabilir.
4- Kronik Öksürük:
Kronik öksürük, sürekli olarak karın içi basıncı artırır ve kasların zorlanmasına neden olarak fıtık gelişimine katkıda bulunabilir. Sigara içenlerde ve kronik bronşit hastalarında bu durum daha yaygındır.
5- Gebelik:
Gebelik sırasında karın içi basıncın artması ve kasların gerilmesi, özellikle göbek fıtığı riskini artırabilir.
6- Obezite:
Aşırı kilo, karın bölgesine ekstra baskı yapar ve kasların zayıflamasına neden olabilir, bu da fıtık oluşumunu kolaylaştırır.
7- Aile Geçmişi:
Ailede fıtık öyküsü olan kişilerde fıtık gelişme riski daha yüksektir, bu durum genetik faktörlerin etkisini gösterir.
8- Kabızlık:
Kronik kabızlık ve sürekli ıkınma, karın içi basıncı artırarak fıtık riskini artırabilir.
9- Cerrahi Müdahaleler:
Önceden geçirilmiş karın ameliyatları, insizyonel fıtık (kesi fıtığı) gelişme riskini artırabilir. Cerrahi kesi yerlerinde zayıflık oluşabilir ve bu bölgelerden fıtık gelişebilir.
- Şişlik veya Yumru
- Ağrı veya Rahatsızlık
- Yanma veya Batma Hissi
- Hareket Kısıtlılığı
- Şişkinlik veya Kabızlık
- Bulantı ve Kusma
- Hassasiyet
- Göğüs Ağrısı ve Reflü (Hiatal Fıtık)
Fıtık tedavisi, fıtığın türüne, boyutuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak çeşitli yöntemlerle yapılabilir.
Ağrıya neden olan veya komplikasyon riski taşıyan fıtıklar için cerrahi müdahale gerekebilir. Açık cerrahi (hernioplasti) ve laparoskopik cerrahi olmak üzere iki ana cerrahi yöntem vardır.
1- Açık cerrahide, fıtık bölgesine bir kesi yapılarak fıtıklaşan doku yerine yerleştirilir ve zayıf bölge dikiş veya ağ (mesh) ile güçlendirilir.
2- Laparoskopik cerrahide ise küçük kesiler ve bir kamera (laparoskop) kullanılarak yapılan minimal invaziv bir ameliyat uygulanır, bu yöntem genellikle daha hızlı iyileşme süreci ve daha az ağrı ile sonuçlanır.
