Obezite cerrahisi; gastrik by-pass ve farklı kilo verme ameliyatlarını içinde barındıran ve aynı zamanda bariatrik cerrahi olarak bilinen, kilo verme ameliyatlarının tümünü içerir.
Diyet ve egzersiz programlarından herhangi bir sonuç alamamış, obeziteye bağlı olarak farklı sağlık sorunları oluşmuş kişiler, kilo verme ameliyatlarından yararlanabilir. Bu ameliyatların amacı, yemek yeme miktarını sınırlamak ve besin emilimini azaltarak, vücudun sağlıklı kiloya erişmesini sağlamaktır.
Kilo verme ameliyatı olarak da bilinen bariatrik cerrahi; fazla kiloların vücuttan atılması ve günlük yaşamı etkileyen, tehdit oluşturan, kiloya bağlı olarak gerçekleşen sağlık sorunu risklerini en aza indirmek için yapılır.
Bariatrik cerrahi sayesinde;
- Kalp hastalığı
- Felç
- Yüksek tansiyon
- Uyku apnesi
- Tip 2 diyabet
Aynı zamanda alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı NAFLD ya da alkolsüz steatohepatit (NASH) hastalıkları da iyileştirilebilir.
Bariatrik cerrahi türleri, her obezite hastası için uygulanmaz. Bariatrik cerrahiden yararlanmak için, bazı kriterlerin sağlanmış olması gerekir.
Bariatrik cerrahi için;
- Vücut kitle indeksinin 30-40 ya da 40 ve üzeri olması gerekir.
- Diyet ya da egzersiz programlarıyla kilo verilemiyor olunmalıdır.
- Beslenme ve yaşam tarzını kökten değiştirecek yatkınlığa sahip olunmalıdır.
Bu özelliklerin yanında 30-40 vücut kitle indeksine sahip olan obezite hastalarının, diyabete bağlı olarak kalp hastalığı, uyku apnesi, şeker hastalığı, eklem ağrıları gibi sağlık problemlerinin bulunması gerekir.
Obezite hastalarının uygunluğu durumunda, farklı birçok bariatrik cerrahi türü bulunur. Her bir cerrahinin kendine göre artıları ve eksileri bulunurken, yan etkileri ve riskleri de doktor tarafından hastaya, en ince ayrıntısıyla anlatılır.
- Roux-en-Y gastrik by-pass
- Gastrekomi kolu
- Sleeve gastrektomi
- Gastrik by-pass
- Duodenal switch ile biliyopankreatik sapma
- Ayarlanabilir mide bandı
- VBloc ya da Vagal Blockade
- Mide balonu
Tüm bu türlerin yanında kilo vermeye karşı emicilik ve kısıtlayıcılık sağlayan AspireAssist cihazlar da kullanılır.
Obezite Cerrahisi Nasıl Uygulanır?
Uygulanan birçok farklı bariatrik cerrahi türü bulunur. Tüm bariatrik cerrahi türleri, genel anestezi ile gerçekleştirilir. Gerçekleştirilecek ameliyatın özellikleri; hastanın durumuna, yapılacak ameliyat türüne, hastane ortamına ve doktorun uzmanlık ve uygulamalarına bağlı olarak değişir.
Bazı bariatrik cerrahi türleri, karında büyük ya da açık kesiler oluşturularak gerçekleştirilir. Yapılan çoğu obezite cerrahisi türü, laparoskopik olarak gerçekleştirilir.
Karın bölgesinde açılan küçük kesi içinden sokulan laparoskop ve ucundaki kamera sayesinde, karın içinde gerekli işlemler yapılır. Laparoskopik işlemler sonucunda iyileşme süreci daha hızlı olsa da her obezite hastası için uygun olmaz.
Obezite Cerrahisi Ne Kadar Sürer?
Kilo verme ameliyatları genellikle birkaç saat sürme eğilimi gösterir. Ancak operasyonda çıkabilecek herhangi bir komplikasyon ya da risk, ameliyatın süresini uzatabilir. Ameliyat sonrasında uygulanan operasyona göre, hastane 3-4 gün kalma süresi bulunur.
Obezite Cerrahisi Sonrası Hamile Kalmak Tehlikeli midir?
Obezite için bariatrik cerrahi operasyonu geçiren kadınlar, ameliyat sonrasında 12 ila 18 ay arasında hamile kalınmaması konusunda uyarılır. Bunun amacı, kilo kaybının yaşanması ve istenilen kilo hedefine ulaşmak için gerekir.
Ameliyat sonrası, doğurganlık daha fazla artış gösterebilir. Bunu önlemek için farklı hamilelik önleyici tedbirler uygulanabilir. RİA, prezervatif ya da spermisit gibi kontrol yöntemleri kullanılabilir.
Doğum kontrol hapları, diğerler kontrol yöntemlerine göre daha az etkili olduğu için, bu tür bir yöntemle korunmanıza rağmen hamilelik şüphesi oluşursa, obezite cerrahı ve doğum uzmanıyla iletişime geçilerek besin alımının ve diğer takip yöntemlerinin yeniden değerlendirilmesi ve düzenlenmesi sağlanır.
Kilo verme ameliyatları iki farklı türde gerçekleştirilir. Bir tanesi kısıtlayıcı ameliyatlar, diğeri ise malabsorbtif kısıtlayıcı ameliyatlar şeklindedir. Kısıtlayıcı ameliyatlar; mide boyutunun küçültülmesi ve sindirim sisteminin daha yavaş çalıştırılması anlamını taşır.
Malabsorbtif/kısıtlayıcı ameliyatlar ise; yemek yeme şeklinde değişiklik oluşturur. Amaç daha küçük bir mideyle, sindirim sisteminin bir kısmının çıkarılmasıdır. Bu vücudun daha fazla kalori emmesini önler.
Bariatrik cerrahide en yeni kullanılan elektrikli cihaz implantı; mide ve beyin arasındaki sinir sinyallerini kesmekte ve böylece kilo verme daha da kolaylaşmaktadır.
Obezite Cerrahisinde Kilo Verme Garantisi Var mı?
Kilo verme ameliyatları, kilo verme garantisi vermez. Çoğu obezite hastası, ameliyat sonrasında verilen kilonun bir bölümü alır. Bunun sebebi, hastanın ameliyat sonrasında diyet ve egzersiz kurallarına uymadığında ya da önemsemediğinde ortaya çıkar.
Ancak ameliyat sonrası yaşam tarzının, yeme alışkanlıklarının kökten değiştirilmesi, diyet ve egzersiz programlarına uyulması, ameliyatın başarısını çoğaltır.
Kilo Verme Ameliyatlarında Yan Etkiler Var mıdır?
Her ameliyat türünde olduğu gibi, obezite cerrahisi sonrasında da bazı yan etkiler oluşabilir.
En yaygın yan etkiler;
- Kabızlık
- Damping sendromu
- Safra taşları
- Yara enfeksiyonları
Ciddi yan etkiler;
- Dışkıda kanama
- Kan pıhtısı (nadirdir)
- Sızıntılar (nadirdir)
- Cilt sarılığı
Bariatrik Cerrahide Hangi Komplikasyonlar Oluşabilir?
Bariatrik cerrahi, kısa ve uzun vadede sağlık riskleri oluşturabilir. Nadiren ölüm vakası görülebilir.
- Bağırsak tıkanıklığı
- Fıtık
- Yetersiz beslenme
- Ülser
- Asit reflü
- Düşük kan şekeri
Kilo verme ameliyatlarında uzun vadede risk ve komplikasyonlar, gerçekleştirilen ameliyat türüne göre değişkenlik gösterir. Çoğu zaman ameliyat sonrasında revizyon ameliyatı ihtiyacı doğabilir.
Kilo Verme Ameliyatı Öncesinde Neler Yapılır?
Kilo verme ameliyatına uygun olan obezite hastaları, ameliyata hazırlanmak için, bazı prosedürleri yerine getirebilir. Ameliyata hazırlanırken, yaşam tarzının değiştirilmesi, ameliyatın başarılı olmasında en önemli adımdır.
- Kilo verme ameliyatı hakkında bilgi edinmek
- Sigarayı ve alkolü bırakmak
- Diyet egzersizinde değişiklik yapmak
- Yeme ve içme alışkanlıklarını takibe almak
- Suyu daha fazla içmek ve diğer içecekleri sınırlandırmak
- Egzersizleri rutin hale getirmek
- Hem zihinsel hem de duygusal sağlığa hazırlanmak
Bariatrik cerrahiye hazırlanırken; hastanın kendisini, başkalarıyla kıyaslamaması gerekir. Ameliyat öncesinde neden daha fazla yediğinizi düşünmeye başlamak; acıkmanın dışında, farklı nedenlerle de acıkıp acıkmadığınızı anlamaya yarar.
Bariatrik Cerrahide Sonrası Beslenme Nasıl Yapılır?
Bariatrik cerrahi sonrasında beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ve en uygun diyet programına uyulması, büyük önem taşır. Cerrahi operasyonun başarılı olmasının en önemli kriterlerinden birisi, ameliyat sonrası beslenmedir.
Beslenme programı doğrultusunda bir süre, sıvı alınması gerekir. Ardından daha yumuşak ya da püre haline getirilen besinler alınır. Son aşamada ise daha katı ve dolgulu yiyecekler gündeme gelir.
Cerrahi operasyon geçiren obezite hastaları, ilk birkaç ay içinde iyileşme gösterirken, ilk zamanlarda yeterli miktarda sıvı almada zorlanabilir. Gün içinde belli ölçülerde sıvı almak dehidratasyonu, kabızlığı ve böbrek taşlarını önlemek için gerekir.
Diyet programı içinde;
- Multivitaminler
- D vitamini
- Demir
- B12 vitamini
- Kalsiyum gibi vitamin ve minerallerin alınması da önem kazanır.
Yaşam tarzı standartlarının, ameliyat sonrasında tamamen değiştirileceği bariatrik cerrahide beslenme programı içinde; tıbbi duruma, ameliyat türüne ve aktivite seviyesine bağlı olarak günlük 60 gr ile 100 gr arasında protein alınır.
Obezite Ameliyatı Sonrası İlaç Alımı Nasıl Yapılır?
Dünya üzerinde birçok obezite hastası bulunur. Obeziteye bağlı olarak yüksek tansiyon, kalp hastalığı, diyabet, yüksek kolesterol gibi ciddi sağlık sorunları da çıkabilir. Geçirilen başarılı bir bariatrik cerrahi sonrasında, oluşan ciddi sağlık problemlerinin çoğu giderilebilir ve kullanılan ilaçlar bırakılabilir.
Reçeteli ya da reçetesiz olarak kullanılan birçok ilaç, ameliyat sonrasında farklı şekillerde alınabilir. Çünkü normalde kullanılan ilaçlarla ameliyat sonrası ilaçların çakışmaması için; ezilen, sıvı halde, süspansiyon şeklinde, çiğnenebilir, dil altı ya da enjekte yoluyla ilaç alımı yapılabilir. Ancak her ilaç ezilebilen türden olmadığı için, bu konuda dikkatli davranmak gerekir.
Obezite ameliyatı sonrası rutin kullanılan ilaçların dozajlarında düşürme yapılabilir. Şeker hastaları daha az insülin ya da farklı diyabet ilaçlarını daha az dozajda alabilir. Ancak bu hastanın kendi kendine yapabileceği bir işlem değildir. Dozaj azaltma, doktor tarafından, kontrollü şekilde gerçekleştirilir.
Obezite Cerrahisi Sonrası Uyku ve Stres Yönetimi Nasıl Yapılır?
Uyku hijyeni olarak da adlandırılan sağlıklı uyku düzeni, bariatrik cerrahi ameliyatının başarısı için, önemli kriterlerden biridir. Uyku saatlerinin düzenlenmesi gerekir. Yetersiz alınan uyku, kilo alımında önemli bir faktördür.
Uyku alışkanlıklarının iyileştirilmesi için;
- Akşamları kafeinli içecekleri almamak
- Erken saatlerde egzersiz çalışmaları yapmak
- Sessiz ve parlak olmayan ışık ortamı yaratarak uyumak
Çoğu obezite hastasında, uyku apnesi görülebilir. Kilo kaybının yaşanması, uyku apnesini düzelten en önemli etkenlerdendir. Başarılı stres yönetimi için, ameliyat öncesinde de stresi azaltacı yöntemler geliştirmek gerekir.
Düzenli egzersiz, meditasyon ya da yoga gibi sakinleştirme özelliği bulunan alışkanlıklar, stresle başa çıkmanın en önemli yollarından biridir. Bunun için çeşitli destek gruplarından yararlanılır.
Obezite Cerrahisi Sonrası Egzersiz Uygulamaları Nasıl Yapılır?
Obezite cerrahisi sonrasında, uzun vadede başarılı bir kilo yönetimi gerekir. Bunun için fiziksel aktiviteler ön plana çıkar. Her hastanın uygulayabileceği fiziksel aktivite programı değişkenlik gösterir. Bu konuda fitness eğitmenleri ve ameliyatı gerçekleştiren cerrah tarafından, çeşitli öneriler sunulur.
Fitness çalışmaları sırasında;
- Tempolu yürüyüş yapmak
- Zumba
- Yüzme ve egzersiz
- Kardiyo için aerobik
- Kuvvet sağlamak için direnç egzersizleri
- Esneklik egzersizleri
Egzersiz makinelerinde yapılacak egzersiz çalışmaları, her hafta 150 dakikalık aktiveler şeklinde gerçekleştirilir. Ameliyattan sonrasında egzersizlere başlama süresi, egzersizin türüne bağlıdır.
Hastanede kalınan süre içinde, yürüme çalışmaları yapılır. İyileşme süreci başladığı zaman egzersiz süreleri artırılır ve yoğunlaştırılır. Ameliyat sonrasında doktorun tavsiyesine göre ağırlık kaldırma, mekik çekme, pull-up hareketler ve karın germe egzersizleri yapılabilir.
