Obezite, tüm iç organ ve sistemlerin işleyişini olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Organlar yağ dokusu ile kaplanır ve en basit işlemler bile hücresel düzeyde gerçekleşir. Fazla kilo nedeniyle kalp daha hızlı yıpranır. Karaciğer yağlı dejenerasyona uğrar ve boyut olarak artar. Kas-iskelet sistemi yük ile baş edemez ve zamanla deforme olur.
Obezite Nedenleri
Obezite, başka hastalıkların tıbbi belirtisinden kaynaklanabilir. Ancak çoğu zaman aşırı kilo, yeme alışkanlıkları ve yaşam tarzından kaynaklanır. Vücudun doğuştan özellikleri olan genetik ve genetik yatkınlık risk faktörlerini oluşturur.
Obezitenin gelişmesinde rol oynayan sistematik olaylar şunlardır:
Karbonhidratlı yiyecekler, yarı mamul ürünler (unlu mamuller, fast food) ürünlerini aşırı tüketme;
- Fiziksel aktivitenin yapılmaması
- Tatlıya bağlılık
- Stresi azaltmak için aşırı yeme alışkanlığı
- Aşırı alkol kullanımı
Genellikle patolojik alışkanlıklar çocukluktan itibaren oluşur. Uygunsuz yeme davranışının sonucu olarak vücudun işleyişi değişir:
- Sindirim sinir merkezinin uyarılabilirliğini, midenin sinir uçlarının duyarlılığını artırır
- Yağ dokusunda metabolizma saptırılır; karbonhidrat nedeniyle yağ oluşumu artar
- Hormonların enzimleri değişir
- Insular aparat üzerindeki yüksek yük, yağ oluşumu sürecinin ilerlemesine katkıda bulunur
Kalıcı metabolik bozukluklar nedeniyle, kendi başınıza kilo vermek ve sonucu korumak neredeyse imkansızdır. Fazla kilolu kişinin uzman yardımına ihtiyacı vardır.
Obezitenin Sınıflandırılması Ve Türleri
Obezite, aşırı yağ birikimi, sağlık açısından tehlike oluşturan fazla kilolardan oluşur ve obezite çeşitleri bazı sınıflandırmalar içerisinde değerlendirilmeye alınır.
Etiyolojik Temel:
Beslenme; ( bu obezite çeşidi için ana faktördür) aşırı yeme ve düşük fiziksel aktivite nedeniyle oluşur;
Nöroendokrin; endokrin bezlerinin çalışmasındaki patolojiler nedeniyle meydana gelir;
Semptomatik; beyin, endokrin, zihinsel tezahürlerinden biridir;
İyatrojenik; tıbbi müdahalenin bir sonucu olarak oluşan türdür.
Obezite derecesine göre vücut kitle indeksi (VKI) dikkate alınarak:
- derece – VKI 30-34.9;
- derece – VKI 35-39.9;
- derece – VKI ≥40.
Yağ dokusu birikiminin türüne göre obezite çeşitleri:
- Android; midede lokalizasyon, vücudun orta kısmında biriken yağ tabakasıdır.
- Jinoid; yağ dokusunun uyluklar, kalçalar üzerinde bulunmasıdır.
- Karma; vücudun tümüne dağılmış olan yağlanmadır.
Terapötik taktikler ve önleyici tedbirler, BMI ve etiyolojik faktörlere bağlıdır.
Obezite Semptomları
Vücut kitle indeksi 30’un üzerine çıkarsa obezite semptomları belirmeye başlar. Bunu anlamak için bel çevresine bakılır. Erkeklerde 100 cm’den, kadınlarda 90 cm’den fazla artış varsa teşhis için uzmana başvurulmalıdır.
Birinci derece obezite ile ilgili semptomlar genelde kişiyi rahatsız etmez. Ancak seviye 2 ya da 3 e çıkarsa aşağıdaki belirtiler kendini göstermeye başlar. Obezitenin belirtileri;
Halsizlik, uyuşukluk, nefes darlığı, terleme, sırt ağrısı, eklem ağrısı, yüksek tansiyon, adet döngüsünün bozulması, kısırlık, kabızlık, kas güçsüzlüğü, alt ekstremitelerin şişmesi, çatlaklar, yüzde kıl artışı, iştah artışı, susuzluk ve duygusal bozukluklardır.
Obezite çeşitleri arasında 3’üncü derece olarak kabul edilen hastalık son derece yüksek ölüm riski taşır. Bu tür hastaların sosyal aktivitesi keskin bir şekilde sınırlanır. Yataktan kalkmama durumu ortaya çıkar. Kişi zamanla kendine bakamaz hale gelir.
Obezite Teşhisi
Obezite teşhisi bazı prosedürlerden sonra yapılır.
Sağlık muayenesi; Doktor kilo alma sürecini değerlendirir. Fiziksel aktivite ve egzersiz alışkanlıklarınız hakkında sorular sorar. Yeme alışkanlığınızı hakkında bilgi edinir. Varsa diğer sağlık sorunlarını değerlendirir. Ayrıca genetik yatkınlık olup olmadığını görmek için tüm ailenin sağlık geçmişine de bakabilir.
Genel tıbbi muayene; Bu, obezite çeşidini belirlemek için yapılır. Kalp atış hızı, kan basıncı ve ateşinizi ölçme gibi hayati belirtiler kontrol edilir. Ayrıca kalp ve akciğerleri dinlenerek mide incelenir.
Bunun için;
- Kan lipit spektrumu
- Plazma glukozu
- Glikozlanmış hemoglobin
- transaminazlar
- kreatinin, ürik asit
- EKG
- Kan basıncı izleme
- Göğüs röntgeni
- Karın boşluğunun ultrasonu gibi testlerle kontrol sağlanır
VKI hesaplaması; Doktorunuz vücut kitle indeksinizi kontrol eder. Genel sağlık risklerinin ve hangi tedavilerin en uygun olabileceğinin belirlenmesine yardımcı olabileceği için yılda en az bir kez kontrol edilmelidir.
Bel çevresinin ölçümü; Abdominal yağ (viseral) bel çevresindeki yağdır. Kalp hastalığı ve diyabet riskinin arttığının göstergesi olabilir. Bel çevresi 90 cm’nin üzerinde olan kadınlar, 100 cm üzerinde olan erkekler bel ölçüsü daha küçük olanlara göre daha fazla sağlık riskine sahip olabilir. VKI ölçümünde olduğu gibi, bel çevreniz yılda en az bir kez kontrol edilmelidir.
Obezite Tedavisi
Obezite tedavisi obezite çeşidini belirledikten sonra gerçekleşir. Öncelik diyet ve egzersiz ile kilo vermeye çalışmanızdır. Ancak başarılı olamazsanız obezite tedavisinin amacı kilo kaybı sonucunu sabit tutmaya yönelir. Kilonuz azaldığında komplikasyonlar ve obeziteden doğan şikayetler de azalır. Fazla kiloya yönelik tedaviler şunları içerir:
İlaç tedavisi
Lipaz inhibitörleri ile bazı nörotransmiterler uyarılır ve tokluk hissini arttırır, vücudun enerji tüketimini arttırır ve iştah düzenleyicisi görevi görür.
Cerrahi Tedavi Yöntemleri
Önemli; Farmakoterapi sadece az sayıda hastada faydalıdır. En kalıcı etki, obezitenin tedavisine yönelik cerrahi yöntemlerle elde edilir.
Obezite Çeşitleri İçin Önlemler
Aynada bedeninize bakmalısınız, elma şekli mi armut şekli mi oluşmuş. ( elma karın bölgesinin geniş olmasıdır, armut ise basen bölgesinin)
Bedeninizde bir sorun olduğunu düşünüyor, çok fazla yiyor, yorgun ve halsiz hissediyorsanız, uzman ile görüşerek sonuçlar kötüleşmeden yardım alabilirsiniz.
Önce bir diyetisyen ile görüşerek vücut kitle indeksinizi öğrenebilirsiniz. İndeksiniz 35’in üzerinde çıkarsa obezite cerrahisi için uzmanlarımız ile görüşmenizi tavsiye ederiz. Size uygun bir plan kapsamında, kişisel olarak size özel bir tedavi uygulanacaktır.
Kaynaklar;
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4962226/
https://www.thesun.co.uk/fabulous/7739310/different-types-obesity-weight-loss/
https://www.healthdirect.gov.au/obesity
https://www.beaumont.org/services/weight-loss/obesity