Obezite ameliyatları sonrasında hastalar 12 ile 18 aylar arasında fazla kilolarının %65- %80 ini vererek ideal kilolarına ulaşmaktadırlar. Hastaların kilo verme sürecinde yeni, sağlıklı beslenme alışkanlıklarını edinmeleri, kilo verme sürecinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi ve verilen kiloların korunması açısından çok önemlidir.
Obesity Surgery dergisinde 2016 yılında yayınlanmış bir araştırmaya göre obezite ameliyatı gerçekleştikten sonra ilk 1-2 yılda ağırlıklarının %5 ini 8-10 yıllarında hastaların ağırlıklarının geri aldıkları yönündedir. Kilo artışının sebepleri net bilinmesede, tekrar kilo almada yanlış beslenmeye eğilim, yeme-davranış bozukluğu, anatomik ve fizyolojik olmak üzere 4 faktör etkilidir.
Katı Sıvı Ayrımı Yapmamak: Katı sıvı ayrımı yapmak tüp mide ameliyatından sonra ömür boyu uygulanması gereken en önemli kuraldır. Yemeklerden yarım saat önce ve sonrasında sıvı almamak mide genişlemesini önlemektedir. Böylece mide hacmi artmayacak ve porsiyon kontrolü uzun süre sağlanmış olacaktır. Ayrıca katı sıvı ayrımı yapan hastaların protein alımları kısıtlanmamış olacak böylelikle yağ yakımı ve kas korunumu sağlanacaktır.
Kalorili Besinlerin Tüketiminin Sıklığının Artması: Obezite ameliyatlarından sonra yeni sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmak çok önemlidir. Mide yaklaşık bir kase kadar kalmaktadır ve içeriğinin ne ile doldurulduğu önemlidir. 100 gr protein içeren besinlerle de doygunluk sağlanabilirken cips, tatlı, çikolata gibi yüksek kalorili yiyeceklerlede doygunluk sağlanır ancak besinlerden alınan kaloriler farklıdır ve bu fark kilo artışına sebep olur. Besin tercihleri hayat boyu kilo korumada da önem taşır.
Alkol Tüketimi: Obezite ameliyatı sonrasında ilk 6 ay alkol alımı yasaklanır. Ancak 6. Aydan sonra alkol tüketmeye başlayan hastaların kilo verim süreçleri sekteye uğramaktadır. İdeal kilosuna ulaşan bireylerin fazla miktarda alkol almaları fazla miktarda kalori alımı demektir. Düzenli ve fazla miktarda alkol alımı uzun dönemde kilo artışından sorumludur.
Mide Hacminin Genişlenmesi: Obezite ameliyatlarında midenin yaklaşık % 80 ini alınır. Porsiyonlar ciddi ölçüde azalır. Küçük bir porsiyonla bile doygunluk sağlanır ancak; katı sıvı ayrımı yapmayanlarda, gazlı içecek tüketenlerde ve doyduktan sonra besin alımına devam edenlerde mide genişlemesi görülür. Böylece porsiyonlarda artış meydana gelir. Bu da tekrar kilo alımlarının sebeplerinden bir tanesidir.
Dışarıda yemek yemek: Obezite ameliyatlarından sonra kilo alan bireyler incelendiğinde; öğünlerini genellikle dışarda yiyenler evde yiyenlere göre daha fazla kilo almaktadır. Dışarda yenilen yemeklerin karbonhidrat ve yağ içeriği; direkt yemeğin içine konulması, indirekt olarak soslarlarla beraber girmesiyle fazladır. Kişilerin normalden fazla kalori almasına sebep olmaktadır.
Ara öğünleri atlamak: Ara öğünler vücudun yağ yakma mekanizmasını aktif olarak çalışmasını sağlamaktadır. Obezite ameliyatından sonra hastalar 2-2.5 saatte bir beslenmelidirler. Böylelikle az az, sık sık beslenme modelini kavramış bir şekilde dinamik bir metabolizma ile kilo vermeye devam ederler. Ara öğünleri atlayanlarda yağ yakımı azalacaktır.
Obezite ameliyatları sonrası kilo alma genellikle yanlış yemek alışkanlıklarına bağlı olarak gelişir. Nadiren de olsa fizyolojik etmenlere bağlı olabilir. Bunlar gebelik, tiroid fonksiyonlarında meydana gelen değişiklik, kalp-damar problemleri, adrenal rahatsızlıklarına bağlı olabilir. Obezite ameliyatlarından sonra belirli aralıklarla yapılması gereken kan tahlilleri ile fizyolojik etmenlerin kontrolü sağlanabilir.
Obezite ameliyatlarından sonra geri kilo alımının sebepleri doktor ve diyetisyen tarafından net bir şekilde teşhis edilmelidir. Bunun için hastaların dikkatlice dinlenmesi ve gerekirse beslenme günlüğü tutturularak, nerede hata yaptığı bulunmalı ve kişiye özel bir çözümlerle yaklaşılmalıdır.
*Jirapinyo, PichamolThompson, Christopher C. Gastrojejunal anastomotic reduction for weight regain in roux-en-y gastric bypass patients: physiological, behavioral, and anatomical effects of endoscopic suturing and sclerotherapy, Surgery for Obesity and Related Diseases Volume 12, Issue 10, December 2016, Pages 1810-1816
